Μας

 

Ένα παλιό έθιμο της περιοχής Χαλδίας (αλλά και άλλων περιοχών) είναι το Μας (από το ρήμα μασ’ οκρατώ, παράγωγο του ρήματος μάχομαι = θυμώνω). Σύμφωνα με αυτό το έθιμο οι νύφες δεν έπρεπε να μιλήσουν στα πεθερικά τους και στα μεγαλύτερα αδέλφια του άνδρα τους και στη πρώτη νύφη του σπιτιού.

“Νύφες λαλίαν κι θέλω ν’ ακούω”  έλεγαν πεθεροί και πεθερές. Το μέτρο αυτό της σιωπής είχε την αιτιολογία του. Πίστευαν ότι με τις πολλές νύφες που συγκατοικούσαν, ο κίνδυνος συγκρούσεων και παρεξηγήσεων ήταν μεγάλος και η ησυχία και η ενότητα της οικογένειας μπορούσε να απειληθεί από μια ατυχή κουβέντα.

Αργότερα αυτό το έθιμο χαλάρωσε και το “μας” μετατράπηκε σε μια συνήθεια απονομής σεβασμού στους “μειζοτέρτς” της οικογένειας. Στο τέλος κατάντησε ένα έθιμο που κρατούσε τις πρώτες μία-δύο εβδομάδες του γάμου.

 

Προίκα

 

Εκτός από την ηθική υποχρέωση να προικίζεται η κόρη, υπήρχε και ένα πανάρχαιο έθιμο σύμφωνα με το οποίο, προίκα έδινε και ο γαμπρός. Αυτή η προίκα ήταν ένα χρηματικό ποσό ή αντικείμενα σημαντικής αξίας και τα έδινε ο γαμπρός για να πάρει την κόρη από το πατρικό της σπίτι.

Τα χρήματα ή αντικείμενα που έδινε ο γαμπρός ως προίκα ονομάζονταν γανόνα ή κανόνα ή γανόλα. Ανάλογα με την περιουσιακή κατάσταση του γαμπρού και την αξιοσύνη της νύφης - ιδίως την ομορφιά της - ήταν ανάλογο και το χρηματικό ποσό που έδινε ο γαμπρός στα πεθερικά.

Το έθιμο αυτό ξεκίνησε να καταβάλλεται στο σπιτικό της νύφης ως αποζημίωση, επειδή η οικογένεια θα στερούνταν ένα ενεργό μέλος της και έτσι θα ζημιωνόταν οικονομικά. Αργότερα, η καταβολή αυτή ήταν μια πράξη ευγενική. Ήταν μια απόδοση τιμής σε αυτούς που μεγάλωσαν και ανέθρεψαν σωστά τη κοπέλα που θα παντρευόταν. Αυτό το έθιμο όμως χάθηκε με το πέρασμα του χρόνου.